fictum

fictum
fingo, finxi, fictum, 3, v. a. [Sanscr. dih-, dēhmi, smear; Gr. thig, thinganô, touch; whence figulus, figura, etc.; prop., to handle].
I.
Lit.
A.
To touch, handle, stroke, touch gently (rare):

mulcere alternos, et corpora fingere lingua,

Verg. A. 8, 634:

saepe manus aegras manibus fingebat amicis,

Ov. F. 5, 409.—
B.
Esp., to form, shape, fashion, frame, make (class.), whence also figulus:

esse aliquam vim, quae finxerit, vel, ut tuo verbo utar, quae fabricata sit hominem,

Cic. Ac. 2, 27, 87; cf.:

ab aliquo deo ficti esse videantur,

id. de Or. 1, 25, 115:

fingere et construere nidos,

build, id. ib. 2, 6, 23:

favos,

id. Off. 1, 44, 157:

ut illa bestia fetum ederet informem, lambendo postgea fingeret, etc.,

Gell. 17, 10, 3.—
C.
In partic.
1.
Of the plastic art, to form or fashion by art (in wax, clay, stone, etc.), to mould or model, as a statuary:

quorum alterum fingere opinor e cera solitum esse, alterum esse pictorem,

Cic. Verr. 2, 4, 13, § 30; cf.:

in ceris aut fictilibus figuris,

id. N. D. 1, 26, 71:

similitudines ex argilla,

Plin. 35, 12, 43, § 151; cf.

, sarcastically: hic homullus, ex argilla et luto fictus Epicurus,

Cic. Pis. 25, 59:

pocula de humo,

Ov. Tr. 2, 489:

Alexander ab Apelle potissimum pingi et a Lysippo fingi volebat... qui neque pictam neque fictam imaginem suam passus est esse, etc.,

Cic. Fam. 5, 12, 7; cf.:

fingendi ars,

of making statues, statuary, id. de Or. 3, 7, 26:

corpora fingendo pingendove efficere,

Quint. 5, 12, 21.—
2.
With the access. notion of arranging, adorning, etc., to set to rights, arrange; to adorn, dress, trim ( poet. syn.:

componere, excolere, ornare): Bene cum lauta est (mulier), tersa, ornata, ficta est: infecta est tamen,

Plaut. Stich. 5, 5, 4:

cum se non finxerit ulli,

Ov. R. Am. 341:

isti ficti, compositi, crispi cincinni,

Plaut. Truc. 2, 2, 32; cf.:

canas fingere comas,

Tib. 1, 2, 92:

comas presso pollice,

Prop. 3, 10 (4, 9), 14; Ov. A. A. 1, 306; Mart. 6, 57; cf.:

comas auro,

Stat. Th. 5, 228:

crinem,

Verg. A. 4, 148; cf. also Phaedr. 2, 2, 9:

vitem putando,

Verg. G. 2, 407 Forbig.—
3.
With the access. notion of untruth, to alter, change, for the purpose of dissembling:

hi neque vultum fingere, neque interdum lacrimas tenere poterant,

Caes. B. G. 1, 39, 4; cf.:

vultus quoque hominum fingit scelus,

i. e. makes men change countenance, Ter. Heaut. 5, 1, 14.
II.
Trop.
A.
In gen., to form, fashion, make: Ly. multa eveniunt homini quae [p. 751] volt, quae nevolt. Ph. Mentire, gnate, nam sapiens quidem pol ipsus fingit fortunam sibi, Plaut. Trin. 2, 2, 84; cf.

the vv. foll.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos,

Cic. de Or. 2, 54, 219:

animos fingere, formare,

id. Brut. 38, 142: cf.:

moderari et fingere mentem ac voluntates,

id. Leg. 3, 18, 40:

ea quae nobis non possumus fingere, vultus, facies, sonus,

id. de Or. 1, 28, 127: formam totius rei publicae velim mittas, ex qua me fingere possim, regulate myself, i. e. proceed, act, id. Att. 6, 3, 4; cf.:

ad eorum (qui audiunt) arbitrium et nutum totos se fingunt et accommodant,

id. Or. 8, 24:

ea (verba) nos sicut mollissimam ceram ad nostrum arbitrium formamus et fingimus,

id. de Or. 3, 45, 177; cf.

also: arbitrio fingere,

id. Brut. 79, 274:

fortuna humana fingit artatque ut lubet,

Plaut. Capt. 2, 2, 54; cf.:

vitam subito flecti fingique posse,

shaped, directed, Cic. Sull. 28, 79; cf. id. ib. 25, 69:

jure erat semper idem voltus, cum mentis, a qua is fingitur, nulla fieret mutatio,

id. Tusc. 3, 15, 31; cf.:

circumspexit amictus et finxit vultum,

composed, Ov. M. 4, 318:

lingua vocem immoderate profusam fingit et terminat,

forms, Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:

Peripateticorum institutis commodius fingeretur oratio,

id. Brut. 31, 119: ego apis Matinae more modoque operosa parvus carmina fingo (like the Gr. plattô), make, compose, Hor. C. 4, 2, 32:

carmina,

id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331; 240:

versus,

id. ib. 382:

poëmata,

Suet. Tit. 3:

opprobria in quemvis,

Hor. Ep. 1, 15, 30.—
B.
In partic.
1.
With a double predicate, to form, make into something or in a certain manner:

finxit te ipsa natura ad honestatem, gravitatem... ad omnes denique virtutes magnum hominem et excelsum,

Cic. Mur. 29, 60:

nec, si miserum fortuna Sinonem Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget,

Verg. A. 2, 79:

(illum) spissae nemorum comae Fingent Aeolio carmine nobilem,

Hor. C. 4, 3, 12:

di bene fecerunt, inopis me quodque pusilli Finxerunt animi,

id. S. 1, 4, 18: timui, mea me finxisse minora putarer Dissimulator opis propriae, to have lessened, i. e. purposely disparaged it, id. Ep. 1, 9, 8.—
2.
To form by instruction, to instruct, teach, train:

idem mire finxit filium,

i. e. caused him to play his part, Ter. Heaut. 5, 1, 25; cf.:

voce paterna Fingeris ad rectum,

Hor. A. P. 367:

fingitur artibus,

id. C. 3, 6, 22:

fingit equum tenera docilem cervice magister Ire viam, qua monstret eques,

id. Ep. 1, 2, 64.—
3.
To form mentally or in speech, to represent in thought, to imagine, conceive, think, suppose; to sketch out:

fingite animis... fingite cogitatione imaginem hujus condicionis meae, etc.,

Cic. Mil. 29, 79; cf.:

omnia quae cogitatione nobismet ipsi possumus fingere,

id. N. D. 3, 18, 47:

fingere animo,

id. de Sen. 12, 41: cf.

also: animo et cogitatione,

id. Tusc. 5, 24, 68:

ex sua natura ceteros,

to conceive of, id. Rosc. Am. 9, 26:

quid magis exercitum dici aut fingi potest?

id. Mil. 2, 5:

maleficium,

id. Rosc. Am. 40, 116:

tu, stulta, deos, tu fingis inania vera,

Prop. 3, 20 (4, 19), 5:

qui utilitatum causa fingunt amicitias,

suppose, Cic. Lael. 14, 51:

principatum sibi ipse opinionis errore finxerat,

had imagined to himself, id. Off. 1, 8, 26:

in summo oratore fingendo,

in representing, sketching out, id. Or. 2, 7:

finge tamen te improbulum,

Juv. 5, 72.—
(β).
With double acc.:

quod si qui me astutiorem fingit,

Cic. Fam. 3, 8, 6:

Tiresiam sapientem fingunt poetae... at vero Polyphemum Homerus immanem finxit,

id. Tusc. 5, 39, 115.—
(γ).
With an object-clause, and in pass., with a subject-clause:

finge, aliquem nunc fierisapientem, nondum esse,

suppose, Cic. Ac. 2, 36, 117:

finge solum natum nothum,

Quint. 3, 6, 100.—Ellipt.: interfecti aliqui sunt;

finge a nobis,

assume, grant, Liv. 39, 37, 11:

fingamus Alexandrum dari nobis,

Quint. 1, 1, 24:

non omnia corpora fingunt in medium niti,

Lucr. 1, 1083; cf. id. 2, 175:

qui naufragus fingitur se suspendisse,

Quint. 8, 5, 22:

qui suos artus morsu lacerasset, fingitur in scholis supra se cubasse,

id. 8, 2, 20.—
b.
Pregn., with the access. notion of creating by thinking, to contrive, devise, invent, feign something (esp. untrue):

argento comparando fingere fallaciam,

Plaut. As. 2, 1, 2; 4:

fallacias,

Ter. Heaut. 3, 2, 22:

fallaciam,

id. And. 1, 3, 15; cf.: nonne ad senem aliquam fabricam fingit? id. Heaut. 3, 2, 34:

fingit causas, ne det, sedulo,

id. Eun. 1, 2, 58:

falsas causas ad discordiam,

id. Hec. 4, 4, 71:

si mihi aliquam (rem publicam), ut apud Platonem Socrates, ipse finxero,

Cic. Rep. 2, 1 fin.; cf. id. ib. 2, 11:

ex eventis fingere,

id. Fam. 6, 6, 4:

(crimina) in istum fingere,

id. Verr. 1, 5, 15:

ea quae sunt in usu vitaque communi, non ea, quae finguntur aut optantur,

id. Lael. 5, 18:

in faciem moresque meos nova crimina fingis,

Ov. H. 12, 177:

fingere qui non visa potest, commissa tacere Qui nequit,

Hor. S. 1, 4, 84:

quaelibet in quemvis opprobria fingere,

id. Ep. 1, 15, 30:

finguntur et testamenta,

Quint. 7, 4, 39:

nemo dolorem fingit in hoc casu,

Juv. 13, 132: qui sub obtentu monituum deorum scientes eos fingunt, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 6. —With double acc.:

bonois se ac liberales,

Sen. Ben. 4, 17, 3.—With inf.:

ignorare fingit,

Claud. in Eutrop. 2, 306.—Hence, fic-tus, a, um, P. a., feigned, fictitious, false:

in amicitia nihil fictum est, nihil simulatum,

Cic. Lael. 8, 26; cf. id. ib. 18, 65:

ficto officio et simulata sedultiate conjunctus,

id. Caecin. 5, 14:

in re ficta (opp. in vera),

id. Lael. 7, 24:

falsum est id totum neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

id. Rep. 2, 15:

commenticii et ficti dii,

id. N. D. 2, 28, 70:

fabula,

id. Off. 3, 9, 39:

in rebus fictis et adumbratis,

id. Lael. 26, 97:

amor,

Lucr. 4, 1192:

gemitus,

Ov. M. 6, 565:

cunctatio,

Tac. A. 1, 46:

ficto pectore fatur,

Verg. A. 2, 107.— Poet. and in post-Aug. prose also, of persons:

pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

dissembling, false, Hor. S. 1, 3, 62:

alii fictum (eum), ingratum, immemorem loquuntur,

Plin. Ep. 8, 18, 3;

but: ficta pellice plorat,

imaginary, Juv. 6, 272.— Poet., subst.: fictum, i, n., deception, fiction:

ficti pravique tenax,

Verg. A. 4, 188:

jam consumpserat omnem Materiam ficti,

Ov. M. 9, 767.—Adverb.:

fictumque in colla minatus, Crura subit,

Stat. Th. 6, 876.— Adv.: ficte, feignedly, fictitiously:

ficte et simulate quaestus causa insusurrare,

Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13:

ficte reconciliata gratia,

id. Fam. 3, 12, 4.

Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. . 2011.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • Brachyotum fictum — Taxobox status = VU | status system = IUCN3.1 regnum = Plantae divisio = Magnoliophyta classis = Magnoliopsida ordo = Myrtales familia = Melastomataceae genus = Brachyotum species = B. fictum binomial = Brachyotum fictum binomial authority =… …   Wikipedia

  • Walter Burley, Peter Aureoli and Gregory of Rimini — Stephen Brown THE END OF THE GREAT ERA Immediately after the glorious age of Bonaventure and Thomas Aquinas, the University of Paris, as we have seen, had a number of outstanding teachers. Henry of Ghent, following in the path of Bonaventure, was …   History of philosophy

  • hintero — ► sustantivo masculino Mesa para amasar el pan. * * * hintero (del sup. lat. vg. «finctorĭum», del sup. «finctum», por «fictum») m. Mesa que usan los panaderos para amasar. * * * hintero. (Del lat. vulg. *finctorĭum, der. de *finctum, por fictum) …   Enciclopedia Universal

  • PALLADIUM — Palladis simulacrum, quod Romae in aede Vestae fuit, cuius meminit Herodian. l. 1. c. 14. Id fuit e ligno compactum, movens oculos, atque hastam, quam manu gestabat, ut seribit Servius. Nam cum apud Troiam in honorem Palladis arx, et in eius… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Fiction — Fic tion, n. [F. fiction, L. fictio, fr. fingere, fictum to form, shape, invent, feign. See {Feign}.] 1. The act of feigning, inventing, or imagining; as, by a mere fiction of the mind. Bp. Stillingfleet. [1913 Webster] 2. That which is feigned,… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Radonice (Chomutov District) — Radonice (IPA2|ˈradoɲɪtsɛ; German: Radonitz ) is a village situated in north western Czech Republic. It lies perhaps 10 km south of Kadaň, 322 metres above the sea level. Its name is derived from a personal name Radoň – the village of Radoň s… …   Wikipedia

  • Brachyotum — Taxobox regnum = Plantae divisio = Magnoliophyta classis = Magnoliopsida ordo = Myrtales familia = Melastomataceae genus = Brachyotum Brachyotum is a genus of plant in family Melastomataceae. Species include: * Brachyotum alpinum , Cogn. *… …   Wikipedia

  • Fiction — is the telling of stories which are not real. More specifically, fiction is an imaginative form of narrative, one of the four basic rhetorical modes. Although the word fiction is derived from the Latin fingo, fingere, finxi, fictum , to form,… …   Wikipedia

  • Boryňové ze Lhoty — Boryně ze Lhoty (auch Boreň ze Lhoty) war eine alte tschechische Adelsfamilie. Inhaltsverzeichnis 1 Abstammung 2 Wappen 3 Persönlichkeiten 4 Weitere Persönlichkeiten // …   Deutsch Wikipedia

  • Geryon — Herakles im Kampf mit dem dreileibigen Geryon, attische Amphora des schwarzfigurigen Stils, E Gruppe, um 540 v. Chr. Geryon (griechisch Γηρυών), auch Geryones und Geryoneus, ist eine Gestalt der griechischen Mythologie …   Deutsch Wikipedia

  • Geryones — Herakles im Kampf mit dem dreileibigen Geryon, attische Amphora des schwarzfigurigen Stils, E Gruppe, um 540 v. Chr. Geryon oder Geryones, Geryoneus ist eine Gestalt der griechischen Mythologie …   Deutsch Wikipedia

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”